Son yıllarda hem müşterinin hem çalışanların hem de işletme sahiplerinin talep, beklenti ve alışkanlıklarının hızlı değişiminin yanı sıra teknolojinin iş süreçleri üzerindeki etkisinin de katlanarak artması bilgi teknolojileri (BT) yöneticilerine, çalışanlarına yeni roller ve sorumluluklar yüklemiştir. 15-20 yıl önce o gün kendisine biçilen rol itibariyle çok da önemsenmeyen BT çalışanları bugün işletmelerde eskisine nazaran çok daha fazla itibar görmektedirler. O günlerde sadece masraf yapan ama pek de fayda üretmediği düşünülen bu bölümün yöneticileri yeni dönemde işletmelerin icra kurulu toplantılarına davet edilmekte ve onların da stratejik düzeydeki kararlarda görüşleri alınmaktadır.
Adı üstünde bu yeni döneme BT yöneticileri de diğer üst düzey yöneticiler de alışmaya ve ayak uydurmaya çalışıyorlar. Kurumsal işletmeler bu konuda çok önemli mesafe kat etmiş olmasına rağmen orta ölçekli işletmelerdeki bu yeni role dair mücadele, değişim sancısı halen devam ediyor. Bilgi teknolojilerinin geliştirdiği uygulamaların sağlayabileceği katma değerin ve kolaylıkların farkında olan taraflar “birlikte nasıl daha verimli çalışabiliriz” bunun yöntemlerini deneyerek bulmaya çalışıyorlar.
BT yöneticileri çalıştıkları şirketin stratejisine, uzun vadeli hedeflerine katkıda bulundukça kendilerine biçilen bu yeni rolün doğruluğunu da kanıtlamış olacaklar.
Kurumsallaşma yolunda mesafe kat etmiş işletmelerin BT yöneticilerinden beklentilerinin ne ölçüde karşılanabildiği yani CIO’ların da bu yeni role ne kadar hazır olduğu da üzerinde tartışılması gereken bir konu. CIO dergisi dünya ölçeğinde ilk sıralarda yer alan büyük işletmelerin CIO’ları ile birlikte bu konu üzerinde bir araştırma yapmış. Araştırmada bir CIO’da olması gereken yetkinliklerin neler olduğu üzerinde durulmuş. Bu makalenin detaylarına linkten erişebilirsiniz, ben başlıklar halinde sizlerle paylaşmak istiyorum:
Değişimi yönetebilmek ve IT’yi değişime hazırlamak: İşletmeler dış veya iç çevre kaynaklı sürekli bir değişim ve yenilenme içerisindedirler. Süreçler değişirken iş uygulamalarını bu süreçlerin bir adım öncesinde çalışmaya hazır hale getirmek ve BT tarafında değişimi ve getireceği riskleri sancısız yönetebilmek büyük bir maharet gerektiriyor. Süreç sahipleriyle değişimi birlikte yönetmek de başka bir maharet konusu gerçekten.
Stratejik IT Vizyonu Belirleyebilme: İşletmenin stratejisini destekleyen, hedeflerine ulaşmasını kolaylaştıracak, şirkete katma değerli çözümler üretecek bir strateji ve vizyon belirleyip ekibini de bu yönde değişime ve her geçen gün yenilenip kendini geliştirmeye motive etmek.
Diğer bölümlerle iyi bir iletişim ve iş birliği ortamı oluşturma: Pek çok işletmede iş süreci sahipleriyle IT ekiplerinin iletişiminde sorunlar yaşanır, iki taraf da birbirini anlamakta, birlikte çalışmakta zorlanır. Birbirinden memnun olmayan taraflar birbirinden şikâyet eder durur. Diğer departmanlarla sağlam iletişim kanalları tesis etme ve tutarlı bir şekilde verdiği sözleri yerine getirerek iç müşterisini memnun edebilme bir CIO’nun sahip olması gereken en önemli özelliklerden biridir.
Operasyonel süreçlere hâkimiyet: Yetkinlik olarak kendini sadece teknik bilgi ve deneyimlerle donatmış bir CIO profili ne yazık ki bugün pek de arzu edilmeyen bir çalışan profiline dönüşmüş durumda. CIO’lar kendilerine yüklenen yeni rol gereği temel bir IT bilgisinin yanı sıra iş süreçlerine ve gereksinimlerine de hâkim olmak durumundalar. Yeri geldiğinde, gerektiğinde bazen sürece hakimiyetiyle karşısındakini ikna edebilecek düzeyde işe hâkim olması da artık aranılan bir özellik.
IT’yi müşterilerine iyi hizmet sunan bir işletme gibi yönetmek: CIO, IT organizasyonunu tıpkı servis sunan bir işletme gibi konumlandırmalı ve ekibinin ortaya koyduğu performans, servis kalitesi ve oluşturduğu fayda ile iç müşterilerini memnun etmeye çalışan bir işletme gibi organizasyonunu yönetmelidir. Böylelikle diğer birimlerle çok sağlam iş birlikleri gerçekleştirecek işletmeye de önemli kazanımlar sağlanabilecektir.
Finansal kısıtları ve gerekleri anlama yeteneği: Yapılan her bir yatırımın geri dönüşüm performansı ortaya konmalı, finansal anlamda bütçeler oluşturulurken bu kriter de dikkate alınmalıdır. Mali kaynakların sonsuz olmadığının farkında olmalı ve katma değer yaratacak, fayda ve verimlilik sağlayacak IT yatırımları planlanmalıdır.
Hesap verebilir olma: CIO, sürekli müşterisini dinlemeli, onun geri bildirimlerini önemsemeli, aksayan işlerde gerçekten şeffaf şekilde hesap vermekten kaçınmamalıdır. Süreçlerini şeffaflaştırıp izlenebilir kılarak oto kontrollerle, geri bildirimlerle süreçleri iyileştirmeye çalışmalıdır. Bir sorun yaşandığında iç muhasebe yapmaktan çekinmeyen, eleştirilerden faydalanmaya çalışan ve hatalarından dersler çıkararak önlemler alan bir ekip oluşturmak da CIO’nun önemli vazifelerinden biridir.
Riskleri yönetme kabiliyeti: Her teknolojik yenilik beraberinde güvenlik, kullanılabilirlik ve değişim gibi riskler de getirir. Risklerden çekinen firmalar önemli yenilik ve inovasyonları da ıskalayabilirler. CIO, hem şirketin ihtiyaç duyduğu teknolojik yatırımları planlamalı, hem de bu yatırımlar yapılırken adaptasyon, esneklik gibi konulara kafa yormalı, riskleri minimize edecek önlemler almalıdır.
Öğrenme, hatalardan doğrulardan dersler çıkarma: Her geçen gün gelişen teknoloji ve yeni trendleri öğrenmeli, bunları ekiplerinin de öğrenmesini sağlamalıdır. Yürüttükleri projelerdeki başarı ve başarısızlıklardan dersler çıkaran bir organizasyon oluşturmayı becerebilmelidir.
IT hakkında temel bilgilere sahip olma: İdeal bir CIO’nun IT ile ilgili konularda temel anlamda bilgili ve deneyimli olması beklenmektedir. Ortaya çıkan sorunlarla başa çıkabilecek düzeyde deneyimli olması da beklenen önemli bir yetkinliktir. CIO en detay seviyede teknik uzmanlığa sahip bir ekip oluşturmak ve bunları uyum içerisinde çalıştırmak konusunda mahir olmalıdır.
